ABD ve İsrail’in Katar’daki Hezimeti: Devlet Teröründen Hukuk Nizamına Yönelme İhtimali Doğurur mu?
Giriş
2025 yılının Eylül ayında İsrail’in Katar’ın başkenti Doha’da Hamas’ın üst düzey liderlerine yönelik teşebbüs ettiği suikast girişimi, yalnızca askerî bir planın aksaması olarak değil; aynı zamanda diplomatik, hukukî ve prestij bağlamında ciddi yankılar uyandıran bir hâdise olarak kayda geçmiştir. Katar’ın egemenlik haklarına tecavüz niteliğindeki bu teşebbüs, uluslararası basında geniş biçimde “başarısızlık” veya “hedeflerin sağ kalması” bağlamında yorumlanmış; İsrail ve onun hamisi konumundaki ABD’nin itibarına gölge düşürdüğü görülmüştür.[1]
Operasyonun Seyri ve Hezimetin Boyutu
İsrail’in Doha’da yürüttüğü saldırı, Reuters ve Al Jazeera ajanslarında “kısmen başarısız” veya “hedefler zarar görmedi” ifadeleriyle yer bulmuş; Katar hükümeti saldırıyı derhâl kınamış ve ülkenin egemenliğine yapılan bir tecavüz olarak nitelemiştir.[2][3] Bu açıklama, saldırının yalnızca askerî değil, diplomatik boyutta da ciddi sonuçlar doğurduğunu ortaya koymaktadır.
Uluslararası Algılar: ABD ve İsrail’e Yönelik Tepkiler
ABD ve İsrail’in Prestij Kaybı
The Guardian, operasyonun Körfez ülkelerinin ABD’ye ve dolayısıyla İsrail’e olan güvenini sarstığını belirtmiş; bu durumun uzun vadeli diplomatik sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekmiştir.[4] Washington Post ise Körfez başkentlerinde “ABD’nin müttefiklerini yeterince koruyamayacağı” algısının yayıldığını vurgulamıştır.[5] Bu tespitler, yalnızca İsrail’in değil, ABD’nin de prestij kaybına uğradığını göstermektedir.
ABD’nin Hukukî ve Diplomatik Sarsıntısı
Al Jazeera analizinde, saldırının Hamas’a olduğu kadar bölgenin barış girişimlerine de sabotaj niteliğinde olduğu; bunun ABD’nin diplomatik kredibilitesini zedelediği kaydedilmiştir.[6] AP News ise saldırıyı “uluslararası hukukun ve devlet egemenliğinin ağır bir ihlali” olarak tanımlamış; bu da Batı medyasında hukuka aykırılık vurgusunu güçlendirmiştir.[7]
Hukuk ve Devlet Terörü Arasındaki Çizgi
İsrail’in Katar topraklarındaki bu teşebbüsü, klasik anlamda “devlet terörü” tanımına yaklaşmaktadır: başka bir devletin egemenliğine karşı, planlı ve siyasî hedefli şiddet uygulamak. Uluslararası toplumun vereceği tepki bu noktada belirleyici olacaktır. Eğer BM ve bölgesel aktörler bu ihlallere kayıtsız kalırsa, güçlü devletlerin keyfî şiddeti fiilen meşrulaşacaktır.
Ancak bu olayın başarısızlığa uğraması, İsrail ve ABD açısından caydırıcılık erozyonuna yol açmış ve Körfez ülkelerinde “koruma şemsiyesi” algısını ciddi biçimde tartışmaya açmıştır. Bu da uluslararası hukuku ve devlet nizamını yeniden canlandırmak isteyenler için bir fırsat doğurabilir ihtimalini güçlendirdi.
Sonuç ve Hukukî Uyarı
Doha’daki suikast girişiminin hezimeti, yalnızca askerî bir aksaklık değil; aynı zamanda bir hukukî ikaz niteliğindedir. Bu teşebbüs, devlet terörünün sınır tanımaz hâlini ortaya koymuştur. Başarısızlık, uluslararası alanda meşruiyet kaybına sebep olmuş ve hukukî normların önemini yeniden görünür kılmıştır.
Bu hadiseden çıkarılması gereken ders açıktır: ABD, İsrail ve onların bölgedeki yandaşları, şiddet siyasetine son vererek uluslararası hukuk ve devlet nizamı çerçevesine dönmelidir. Devletlerin gerçek itibarı yalnızca askerî kudretle değil; hukuku, adaleti ve meşruiyeti koruma kabiliyetleriyle ölçülür. Bu çerçevede, uluslararası toplumun da gözlerini kapatmaması, caydırıcı ve hukuki tedbirler alması şart ve elzemdir.
Hazırlayan: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
13.09.2025 OF
Dipnotlar:
[1] Al Jazeera, “Hamas leadership survived Israel’s assassination bid in Doha, official says”, 9 Eylül 2025.
[2] Reuters, “Israel will kill Hamas leaders next time if they survived Qatar attack”, 10 Eylül 2025.
[3] AP News, “Qatar condemns Israel attack as violation of sovereignty”, 10 Eylül 2025.
[4] The Guardian, “Israel’s strike on Hamas leaders in Qatar shatters Gulf’s faith in US protection”, 12 Eylül 2025.
[5] Washington Post, “Gulf countries question value of U.S. protection after Israeli attack”, 12 Eylül 2025.
[6] Al Jazeera, “Analysis: Will attack in Qatar lead to international isolation of Israel?”, 10 Eylül 2025.
[7] AP News, “Israel’s Qatar attack sparks international law concerns”, 10 Eylül 2025.
ترجمة من التركية إلي العربية: 👇
هزيمة الولايات المتحدة وإسرائيل في قطر: هل تولد احتمالية التوجه من إرهاب الدولة إلى نظام القانون؟
المقدمة
في سبتمبر 2025، قامت إسرائيل بمحاولة اغتيال قادة رفيعي المستوى لحركة حماس في العاصمة القطرية الدوحة، ولم تكن هذه المحاولة مجرد إخفاقٍ عسكري، بل كانت حادثة ذات أصداء دبلوماسية وقانونية وسمعة واسعة. فقد اعتُبرت هذه المحاولة تعديًا على سيادة قطر، واعتُبرت في وسائل الإعلام الدولية على نطاق واسع “فشلًا” أو “نجاة الأهداف”، مما ألقى بظلاله على سمعة إسرائيل وراعيها الولايات المتحدة.[1]
سير العملية ومدى الهزيمة
نشرت وكالتي رويترز والجزيرة أن الهجوم الإسرائيلي في الدوحة كان “جزئي الفشل” أو أن “الأهداف لم تتضرر”، وقد أدانت الحكومة القطرية الهجوم على الفور واعتبرته تعديًا على سيادة الدولة.[2][3] إن هذا التصريح يُظهر أن العملية لم تقتصر على البعد العسكري فقط، بل كانت لها نتائج دبلوماسية بالغة الخطورة أيضًا.
التصورات الدولية: ردود الفعل تجاه الولايات المتحدة وإسرائيل
فقدان السمعة لإسرائيل
أشارت صحيفة الغارديان إلى أن العملية هزت ثقة دول الخليج بالولايات المتحدة وبالتالي بإسرائيل، وأوضحت أن لهذا الأمر تبعات دبلوماسية طويلة الأمد.[4] كما أبرزت صحيفة واشنطن بوست انتشار مفهوم أن “الولايات المتحدة قد لا تتمكن من حماية حلفائها بالشكل الكافي” في عواصم الخليج.[5] وتشير هذه الملاحظات إلى أن إسرائيل وحدها لم تتعرض لضرر في سمعتها، بل الولايات المتحدة أيضًا.
الصدمة القانونية والدبلوماسية للولايات المتحدة
ذكرت تحليلات الجزيرة أن الهجوم لم يكن ضد حماس فقط، بل كان بمثابة إفساد لمبادرات السلام الإقليمية، مما أضر بمصداقية الولايات المتحدة الدبلوماسية.[6] كما وصفته وكالة أسوشيتد برس بأنه “انتهاك جسيم للقانون الدولي وسيادة الدولة”، مما عزز التركيز على مخالفة القانون حتى في الإعلام الغربي.[7]
القانون وخط الإرهاب الدولة
تقترب هذه المحاولة الإسرائيلية في قطر من تعريف “إرهاب الدولة” الكلاسيكي: أي ممارسة العنف المخطط له والموجه سياسياً ضد سيادة دولة أخرى. إن رد فعل المجتمع الدولي سيكون حاسمًا في هذا الصدد. فإذا تجاهلت الأمم المتحدة والفاعلون الإقليميون هذه الانتهاكات، فإن العنف التعسفي للدول القوية سيصبح فعليًا مشروعًا.
ومع ذلك، فإن إخفاق العملية أدى إلى تآكل الردع بالنسبة لإسرائيل والولايات المتحدة، وأثار جدلاً حول “مظلة الحماية” في دول الخليج. وهذا يعزز إمكانية إعادة إحياء القانون الدولي ونظام الدولة لأولئك الذين يسعون لذلك.
الخاتمة والتحذير القانوني
تعد هزيمة محاولة الاغتيال في الدوحة إنذارًا قانونيًا لا مجرد إخفاق عسكري. لقد أظهرت هذه المحاولة مدى تجرد إرهاب الدولة من الحدود، وأدى الفشل إلى فقدان الشرعية على الصعيد الدولي، وجعل قواعد القانون أكثر وضوحًا وضرورة.
الدروس المستخلصة واضحة: يجب على الولايات المتحدة وإسرائيل وحلفائها الإقليميين أن ينهوا سياسة العنف، وأن يعودوا إلى إطار القانون الدولي ونظام الدولة. إن السمعة الحقيقية للدول لا تُقاس بالقوة العسكرية وحدها، بل بقدرتها على حماية القانون والعدالة والشرعية. وفي هذا السياق، لا ينبغي للمجتمع الدولي أن يغض الطرف، ويجب أن يتخذ تدابير رادعة وقانونية.[^1]
أعده: أحمد ضياء إبراهيم أوغلو
المراجع:
[1] الجزيرة، “نجا قادة حماس من محاولة اغتيال إسرائيلية في الدوحة، بحسب مسؤول”، 9 سبتمبر 2025.
[2] رويترز، “إسرائيل ستقتل قادة حماس في المرة القادمة إن نجوا من هجوم قطر”، 10 سبتمبر 2025.
[3] أسوشيتد برس، “قطر تدين الهجوم الإسرائيلي على أنه انتهاك للسيادة”، 10 سبتمبر 2025.
[4] الغارديان، “ضربة إسرائيل لقادة حماس في قطر تهز ثقة الخليج في حماية الولايات المتحدة”، 12 سبتمبر 2025.
[5] واشنطن بوست، “دول الخليج تشكك في قيمة حماية الولايات المتحدة بعد الهجوم الإسرائيلي”، 12 سبتمبر 2025.
[6] الجزيرة، “تحليل: هل يؤدي الهجوم في قطر إلى عزل إسرائيل دوليًا؟”، 10 سبتمبر 2025.
[7] أسوشيتد برس، “هجوم إسرائيل على قطر يثير قضايا القانون الدولي”، 10 سبتمبر 2025.