M.Kamal’in Adına Sığınıp Millete Üstünlük Taslayanlara: Nezaketli Bir Uyarı

Nev’i şahsına münhasır da olsa Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu komutanı M. Kamal, 1938 yılında aramızdan ayrıldı. Ancak bugün, onun hatırasını bir araç hâline getirip millete üstünlük kurmak için kullanan çevreler vardır. Bu yazı, ne gerçeği çarpıtacak ne de riyaya düşecek; aksine, dik ve onurlu bir duruşla şu hatırlatmayı yapmaya çalışacağız:

M. Kamal’i doğru anlayıp doğru değerlendirenler; onun adını bir kalkan gibi kullanıp üstünlük taslayanlar değil, o ismi siyasî çıkar ve imtiyaz için alet etmeyi reddedenlerdir. Bu, hem tarihî bir tespit hem de toplum önünde bir sorumluluktur.¹

I. Nev’i Şahsına Münhasır da Olsa Cumhuriyetin Adıyla Yaşanan Çelişkiler

Bazı çevreler “Cumhuriyet” der, “halkçılık” der, “seçim hakkı” der; fakat cumhurun, halkın ve iradenin özüyle bağ kurmaktan uzak davranırlar. Eğer gerçek anlamda bir cumhuriyet kurulmuş olsaydı, bu tür tartışmalara gerek kalmazdı.

Yaşar Gören’in Enver ve M. Kamal’in Kitabı 1908‑1938 adlı üç ciltlik çalışması, dönemi ve siyasal zümrelerin tutumlarını belgelerle ortaya koyar Gören, eserinde dönemin siyasi aktörlerini ve stratejilerini tenkitçi bir gözle sunar; günümüz uygulamalarının tarihî kökenlerini anlamamıza imkân verir.

II. Müslümanların Perspektifi: Kişi Değil, Tavır

Müslümanların tarihî tutumu, şahıslara tapmak değil, zulme karşı durmaktır. Firavun’a, Nemrut’a veya Ebû Cehil’e karşı duruş, onların şahsiyetinden ziyade temsil ettikleri cehalete ve adaletsizliğe yöneliktir. Bugün de benzer bir durum söz konusudur: M. Kamal’in adı, bazı çevreler için bir tahakküm aracına dönüşmüştür. Tepkiler, yapılanlara ve bu tavra yöneliktir; şahsa değil.³

III. M. Kamal’in Hatırasına En Büyük Zarar Verenler

M. Kamal’in hatırasını layık olduğu yerde tutanlar; millete üstünlük taslayanlar değil, o adı menfaat hesabına alet etmeyi haysiyetsizlik bilenlerdir.

Ne yazık ki bazı çevreler, M.Kamal’in adını bir kalkan gibi kuşanıp milleti azarlamaya kalktı. Bu tavır hem milleti soğutmuş hem de M. Kamal’in hatırasını tartışmalara sürüklemiştir. Asıl zarar, onu araç hâline getirenlerden kaynaklanır.

IV. Sözün Gücü: Ne Yalakalık Ne Karalama

Bu metin, ne bir yüceltme ne de bir yıkma amacı taşır. Sadece hakikati hatırlatır. M. Kamal’in adını millet üzerinde bir sopa olarak kullanmak, ona da millete de hürmet değildir. Gerçek takdir, o adı içtimai sorumlulukla taşımaktan geçer.

V. İnancın Reddiyle Kurulan Zümrelere Uyarı

Bu toprakların mayası İslâm’dır. İslamî değerleri görmezden gelmek, milletin inancını küçümsemek, uzun vadede içtimai barışı ve meşruiyeti zedeler. M. Kamal’in adı, bu değerlerle kavgalı bir araç hâline getirilemez.

VI. Son Hatırlatma: Maskeyi Çıkarın, Hakikate Dönün

M. Kamal’in adıyla diklenmek, kısa vadede prestij sağlayabilir; ama uzun vadede yalnızlık getirir. Millet, nefret eden değil, adaletle konuşanı dinler. Gerçek saygı, cumhuriyeti bir ayrıcalık olarak görmek değil, ortak bir değer hâline getirmekle yaşar.

Maskeyi çıkarın, hakikate bakın. M. Kamal’i bir araç değil, bir Osmanlı subayı, tarihi bir şahsiyet olarak görelim.

Hazırlayan: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
18.11.2025 – OF

Dipnotlar / Kaynaklar:
1. Yaşar Gören, Enver ve Mustafa Kemal’in Kitabı 1908‑1938 (3 Cilt), İslâmbol Yayınları, 2025, cilt I, s. …
2. Yaşar Gören, aynı eser, cilt II, s. … (dönemin siyasal aktörleri ve stratejileri üzerine belgeler)
3. Yaşar Gören, aynı eser, cilt II, s. … (Müslüman toplumun tepkileri üzerine gözlemler)
4. Yaşar Gören, aynı eser, cilt III, s. … (Atatürk’ün hatırasının araçsallaştırılması üzerine değerlendirmeler)
5. Yaşar Gören, aynı eser, cilt III, s. … (saygı ve toplumsal sorumluluk üzerine)
6. Yaşar Gören, aynı eser, cilt III, s. … (toplumsal barış ve inanç meseleleri)

ترجمة من التركية إلى العربية: 👇

إلى من يتخفّون باسم م. كمال لفرض الهيمنة على الشعب: تذكير مؤدّب

القائد المؤسس للجمهورية التركية، المتميز بشخصيته الفريدة، م. كمال، انتقل إلى الرفيق الأعلى عام 1938. ومع ذلك، هناك من يستخدم اليوم ذكراه كأداة لفرض الهيمنة على الشعب. هذه المقالة لا تشوّه الحقيقة ولا تتصف بالمجاملة، بل تهدف إلى تقديم تذكير قائم على موقف صلب وشريف.

من يفهم م. كمال ويفهم تاريخه حقّ الفهم؛ هم ليسوا من يستخدم اسمه كدرع لفرض التفوق، بل من يرفضون استغلال اسمه لمصالح سياسية وامتيازات شخصية. هذا، يعد تقديراً تاريخياً وواجباً أمام المجتمع.¹

I. التناقضات في استخدام اسم الجمهورية رغم فرادته

هناك من يقول “الجمهورية”، و”الشعبية”، و”حق الانتخاب”؛ لكنهم بعيدون عن التواصل مع جوهر الشعب وإرادته. لو تم تأسيس جمهورية حقيقية بمعناها الحقيقي، لما دعت الحاجة لمثل هذه النقاشات.

عمل يشار كورين، كتاب إنور وم. كمال 1908‑1938 في ثلاثة مجلدات، يبرز هذه الفترة وسلوكيات الطبقات السياسية بالوثائق.² يقدم كورين الشخصيات السياسية واستراتيجياتها بنظرة نقدية، مما يمكننا من فهم جذور الممارسات الحالية.

II. منظور المسلمين: الشخص لا الأفعال

تاريخ المسلمين في التعامل مع القادة ليس عبادة للشخص، بل مقاومة للظلم. موقفهم من فرعون، ونامروت، وأبو جهل، كان ضد الجور والجهل الممثّل فيهم، لا ضد شخصهم فقط. اليوم، يُستخدم اسم م. كمال لدى بعضهم كأداة للهيمنة. ردود الفعل موجهة إلى هذا السلوك، لا إلى الشخص.³

III. من يلحق أكبر الضرر بذكرى م. كمال

من يحفظ ذكرى م. كمال في موضعها الحقيقي، ليسوا من يفرضون التفوق على الناس، بل من يعرف أن استخدام اسمه لمصالح شخصية أمرٌ مشين.⁴

للأسف، هناك من يضع اسم م. كمال كدرع ليؤذي الشعب. هذا السلوك أبعد الناس عن حبه وأدخل ذكرى م. كمال في نزاعات. الضرر الأكبر يأتي ممن حولوا اسمه إلى أداة.

IV. قوة القول: لا مجاملة ولا تشهير

هذه المقالة لا تهدف إلى تمجيد أو هدم. هي فقط لتذكير بالحقيقة. استخدام اسم م. كمال كسلاح ضد الشعب ليس احتراماً له ولا للمجتمع. الاحترام الحقيقي يكمن في حمل اسمه بمسؤولية أمام المجتمع.⁵

V. تحذير للذين ينكرون القيم الدينية في تشكيل الجماعات

تراب هذه الأرض مفعم بالإسلام. تجاهل القيم الإسلامية أو التقليل من شأن اعتقادات الشعب يضر بالسلام الاجتماعي وشرعية الحكم على المدى الطويل. لا يمكن أن يُستغل اسم م. كمال كأداة ضد هذه القيم.⁶

VI. التذكير الأخير: انزع القناع وارجع إلى الحقيقة

التمسك باسم م. كمال قد يمنح سلطة مؤقتة، لكنه يجلب الوحدة على المدى الطويل. الشعب يستمع إلى العدل لا إلى الحقد. المحبة الحقيقية لا تكمن في رؤية الجمهورية كامتياز، بل في اعتبارها إرثاً مشتركاً.

انزع القناع وانظر إلى الحقيقة. دعونا نرى م. كمال كضابط عثماني وكشخصية تاريخية، لا كأداة.

المعد: أحمد ضياء إبراهيم أوغلو

التاريخ: 18/11/2025 في مدينة أوف

المراجع / الهوامش:

  1. يشار كورين، كتاب إنور وم. كمال 1908‑1938 (3 مجلدات)، دار نشر إسلمبول، 2025، المجلد الأول، ص. …
  2. يشار كورين، نفس المرجع، المجلد الثاني، ص. … (الشخصيات السياسية والاستراتيجيات)
  3. يشار كورين، نفس المرجع، المجلد الثاني، ص. … (ردود فعل المجتمع المسلم)
  4. يشار كورين، نفس المرجع، المجلد الثالث، ص. … (استغلال ذكرى م. كمال)
  5. يشار كورين، نفس المرجع، المجلد الثالث، ص. … (الاحترام والمسؤولية المجتمعية)
  6. يشار كورين، نفس المرجع، المجلد الثالث، ص. … (السلام الاجتماعي والقيم الدينية)