Giyinmek mi, Örtünmek mi?

Tesettürün Zarureti ve Hikmetleri Üzerine İlmî ve Edebî Bir İnceleme

Giriş

İnsanlık tarihi boyunca giyinmek, ferdin bedensel muhafazası ve cemiyetlerin zaruri ihtiyaçlarından biri olmuştur. Lâkin giyinmek ile örtünmek birbirinden farklı kavramlardır. Giyinmek, bedeni tabiatın dış tesirlerinden muhafaza etmeye matuf iken, örtünmek, ferdî iffet, vakar ve içtimâî düzenin temini için Allah’ın ilâhî emri olarak öne çıkar[^1].

Modern çağda moda ve popüler kültür, giyinmeyi çoğu zaman cazibeyi artırma ve şehveti kamçılamaya yönelik bir göstergeye dönüştürmüş, örtünmenin hikmetli boyutlarını göz ardı etmiştir[^2][^3]. Bu makale, tesettürün fıtrî, ilmi, dini, ahlâkî, içtimâî, psikolojik ve felsefî boyutlarını ele alarak, günümüzdeki yansımalarını da ilmî bir üslupla müzakere etmektedir.

I. Giyinmek ile Örtünmek Arasındaki Fark

Giyinmek, bedeni soğuktan, sıcaktan ve dış tesirlerden korumaya yöneliktir[^4]. Örtünmek ise ferdin iffetini, vakarını ve cemiyetin ahlâkî dengelerini muhafaza etmeye matuftur[^5]. Günümüz modasının çoğu zaman cazibeyi artırmayı ve şehveti kamçılamayı hedeflemesi, sadece giyinmenin yeterli olmadığını gösterir. Örtülü açıklar da vardır; her giyinmek örtünmeyi gerçekleştirmez.

II. Tesettürün Ferdî ve İçtimâî Hikmeti

Örtünme, ferdin nefsi üzerinde disiplin tesis eder. Ferdî iffet ve hayâ, insanın ruhî sükûnunu temin eder[^6]. Aynı zamanda cemiyetin içtimâî düzenini korur, aile bağlarını güçlendirir ve cemiyetin sağlam temeller üzerinde yükselmesini sağlar[^7].

III. İffet ve Hayânın Korunması

İslam düşüncesinde hayâ, imanın bir şubesi olarak değerlendirilir[^8]. Ferdin hayası zayıfladığında:

• İffet ve sadakat duyguları azalır,
• İnsan bedeni “tüketim nesnesi” haline gelir,
• Ferdler arası saygı ve vakar ilişkisi bozulur[^9].

Bu sebeple örtünme, ferdin iffetini ve içtimâî ahlâkı koruyan temel bir ilkedir.

IV. Karşı Cinsi Tahrikten Kaçınma ve Örtünmenin Ölçüleri

Örtünmenin hikmetlerinden biri de karşı cinsin tahrik edilmesini önlemektir[^10]. Moda endüstrisi çoğu zaman cazibeyi artırmayı hedeflerken, tesettür bu tür unsurları bertaraf ederek cemiyetin iffet dengesini temin eder. Böylelikle hem kadın hem erkek, haram bakış ve arzulara karşı korunur; kalpler huzura kavuşur.

Örtünmenin sahih şekilde yerine getirilebilmesi için ölçüler şunlardır:

• Mahrem uzuvların tamamının örtülmesi,
• Elbisenin şeffaf olmaması,
• Vücut hatlarını belli etmemesi,
• Cezbedici ve dikkat çekici unsurlar taşımaması,
• Allah rızasının gözetilmesi[^11][^12].

V. Kadının Ferdî ve İçtimâî Kimliğinin Muhafazası

Tesettür, kadının ferdî ve içtimâî şahsiyetini koruyan bir kalkandır. Kadın, örtünme ile hem izzetini muhafaza eder hem de aile ve cemiyet içindeki yerini sağlamlaştırır. Tarihte Müslüman Türk kadınları, bu sayede hem hür hem eşit bir konuma sahip olmuşlardır[^13].

Sonuç

Giyinmek, bedenin muhafazasıdır; örtünmek ise ferdin iffetini, ruhunu ve cemiyetin düzenini koruyan ilâhî bir emirdir[^14]. Giyinmek ferdî bir tercih gibi görünse de, örtünmek, Allah’ın insan fıtratına ve cemiyetin huzuruna koyduğu hikmetli bir zarurettir. Tesettür, ferdî iffet ve içtimâî nizamın teminatı olarak, cemiyetin huzurunu ve gerçek özgürlüğü tesis eder. Esarete düşüren sahte özgürlükten korur.

Hazırlayan: Ahmet Ziya İbrahimoğlu.
20.09.2025 – OF

Dipnotlar:
[^1]: Kur’ân-ı Kerîm, A’râf, 7/26.

[^2]: Lévi-Strauss, C., Antropolojiye Giriş, 1997.

[^3]: Freud, S., Cinsellik Üzerine Üç Deneme, 1905.

[^4]: Mernissi, F., The Veil and the Male Elite, 1987.

[^5]: Bauman, Z., Liquid Love, 2003.

[^6]: Buhârî, İman, 16.

[^7]: Nasr, S.H., İslami Hayat Görüşü, 2002.

[^8]: Foucault, M., Cinselliğin Tarihi, 1976.

[^9]: Kur’ân-ı Kerîm, Nur, 24/30-31.

[^10]: Ebû Dâvûd, Libâs, 31; Tirmizî, Edeb, 39; İbn Mâce, Tahâre, 176.

[^11]: Kâsânî, Bedâi‘u’s-sanâi‘, I/224.

[^12]: Fi Zilal al-Qur’ân, Seyyid Kutb, A’râf 26 tefsiri.

[^13]: Mernissi, F., The Veil and the Male Elite, 1987.

[^14]: Tüm kaynakların sentezi ve ilmî değerlendirme.

ترجمة من التركية إلى العربية: 👇

اللباس أم الحجاب؟

دراسة علمية وأدبية حول وجوب الحجاب وحكمته

المقدمة

طوال تاريخ البشرية، كان اللباس من ضروريات الفرد وحاجات الجماعات. لكن اللباس والحجاب مفهومان مختلفان. فاللباس يهدف إلى حماية الجسد من المؤثرات الطبيعية، أما الحجاب فيبرز كأمر إلهي لحفظ العفة الفردية والنظام الأخلاقي والاجتماعي[^1].

في العصر الحديث، غالباً ما يحوّل عالم الموضة والثقافة الشعبية اللباس إلى أداة لإثارة الجاذبية والشهوة، متجاهلاً حكم الحجاب الحكيم[^2][^3]. تهدف هذه الدراسة إلى تحليل أبعاد الحجاب الطبيعية والدينية والأخلاقية والاجتماعية والنفسية والفلسفية، ومناقشة انعكاساته المعاصرة بأسلوب علمي وأدبي.

I. الفرق بين اللباس والحجاب

اللباس يهدف إلى حماية الجسد من البرد والحر والأضرار الخارجية[^4]، بينما الحجاب يحفظ العفة والوقار ويحمي النظام الأخلاقي والاجتماعي[^5]. إن سعي الموضة غالباً إلى زيادة الجاذبية وإثارة الشهوة يوضح أن مجرد ارتداء الملابس لا يحقق الحجاب. هناك حالات لباس ظاهري غير محجبة.

II. الحكمة الفردية والاجتماعية للحجاب

الحجاب يُمكّن الفرد من ضبط نفسه. العفة والحياء يضمنان الطمأنينة الروحية للفرد[^6]. كما يحافظ على النظام الاجتماعي ويقوي الروابط الأسرية ويضمن أن تقوم الجماعة على أسس صلبة[^7].

III. حماية العفة والحياء

في الفكر الإسلامي، يُعد الحياء فرعاً من الإيمان[^8]. عندما يضعف حياء الفرد:

• تقل مشاعر العفة والوفاء،
• يصبح الجسد أداة للاستهلاك،
• وتختل علاقات الاحترام المتبادل[^9].

لذلك، الحجاب هو مبدأ أساسي يحفظ العفة الفردية والنظام الأخلاقي والاجتماعي.

IV. تجنب إثارة الجنس الآخر وقيود الحجاب

من حكم الحجاب تجنب إثارة الجنس الآخر[^10]. غالباً ما تهدف صناعة الموضة إلى زيادة الجاذبية، أما الحجاب فيحجب كل ما يثير النفس، ويحافظ على توازن العفة في المجتمع. وبهذا، يُحفظ كل من الرجل والمرأة من النظرات المحرمة، ويحل السلام في القلوب.

لتحقيق الحجاب بشكل صحيح، ينبغي مراعاة:

• تغطية جميع العورات،
• عدم شفافية الملابس،
• عدم تحديد ملامح الجسد،
• عدم احتواء الملابس على عناصر جذابة أو مثيرة،
• ارتداؤها لرضا الله سبحانه وتعالى[^11][^12].

V. حماية شخصية وهوية المرأة

الحجاب درع يحمي الشخصية الفردية والاجتماعية للمرأة. بالحجاب تحافظ المرأة على كرامتها وتعزز مكانتها داخل الأسرة والمجتمع[^13]. تاريخياً، كانت المرأة التركية المسلمة حرة ومتساوية بفضل الحجاب.

الخاتمة

اللباس يحمي الجسد، أما الحجاب فيحمي العفة والروح والنظام الاجتماعي[^14]. بينما يبدو اللباس اختياراً فردياً، فإن الحجاب ضرورة إلهية تضعها الشريعة لحماية الفطرة البشرية والنظام الاجتماعي. الحجاب هو ضمان العفة الفردية والنظام الاجتماعي، ويؤسس الطمأنينة والحرية الحقيقية.

إعداد: أحمد ضياء إبراهيم أوغلو

20.09.2025 – OF

الهوامش

[^1]: القرآن الكريم، الأعراف، 7/26.

[^2]: Lévi-Strauss, C., مدخل إلى الأنثروبولوجيا، 1997.

[^3]: Freud, S., ثلاث مقالات حول النظرية الجنسية، 1905.

[^4]: Mernissi, F., الحجاب والنخبة الذكورية، 1987.

[^5]: Bauman, Z., الحب السائل، 2003.

[^6]: البخاري، الإيمان، 16.

[^7]: Nasr, S.H., رؤية الحياة الإسلامية، 2002.

[^8]: Foucault, M., تاريخ الجنس، 1976.

[^9]: القرآن الكريم، النور، 24/30-31.

[^10]: أبو داود، اللباس، 31؛ الترمذي، الأدب، 39؛ ابن ماجة، الطهارة، 176.

[^11]: Kâsânî, بدائع الصنائع، I/224.

[^12]: في ظلال القرآن، سيد قطب، تفسير الأعراف 26.

[^13]: Mernissi, F., الحجاب والنخبة الذكورية، 1987.

[^14]: تلخيص وتقييم علمي لجميع المصادر.

Yukarıdaki yazının İngilizceye Tercümesi:👇

Dressing or Veiling?

A Scholarly and Literary Examination of the Necessity and Wisdom of the Veil

Introduction

Throughout human history, dressing has been one of the essential needs of individuals for bodily protection and of societies for social organization. Yet, dressing and veiling are distinct concepts. Dressing aims to protect the body from natural and external influences[^1], whereas veiling emerges as a divine injunction to preserve individual modesty, dignity, and social order[^1].

In the modern era, fashion and popular culture often transform dressing into a display aimed at enhancing attraction and stimulating desire, overlooking the profound wisdom of veiling[^2][^3]. This article examines veiling from its natural, scholarly, religious, moral, social, psychological, and philosophical dimensions and discusses its contemporary reflections in a scientific and analytical manner.

I. The Difference Between Dressing and Veiling

Dressing seeks to shield the body from cold, heat, and external effects[^4]. Veiling, however, is intended to safeguard an individual’s modesty, dignity, and the moral equilibrium of society[^5]. The fact that contemporary fashion frequently aims to increase allure and stimulate desire indicates that dressing alone is insufficient. There are concealed exposures; not every form of dressing achieves proper veiling.

II. The Individual and Social Wisdom of Veiling

Veiling establishes discipline over the self. Individual modesty and a sense of shame ensure spiritual tranquility[^6]. It also maintains social order, strengthens family bonds, and ensures that society rests upon firm foundations[^7].

III. Protection of Modesty and Shame

In Islamic thought, shame (‘hayâ’) is regarded as a branch of faith[^8]. When an individual’s sense of shame weakens:

• Feelings of chastity and fidelity diminish,
• The human body becomes treated as a “commodity,”
• Respectful and dignified relations between individuals deteriorate[^9].

For this reason, veiling constitutes a fundamental principle protecting personal chastity and social morality.

IV. Avoiding the Temptation of the Opposite Sex and the Measures of Proper Veiling

One of the wisdoms of veiling is to prevent the temptation of the opposite sex[^10]. While the fashion industry often aims to enhance allure, the veil neutralizes such elements, maintaining the balance of chastity within society. In this way, both women and men are protected from illicit glances and desires; hearts attain tranquility.

The proper implementation of veiling requires adherence to certain measures:

• Full coverage of intimate body parts,
• Garments must not be transparent,
• Body contours should not be revealed,
• Clothing must avoid provocative and attention-seeking features,
• Ultimately, attire must be for the sake of Allah[^11][^12].

V. Preserving the Woman’s Individual and Social Identity

Veiling acts as a shield safeguarding the individual and social identity of women. Through veiling, a woman preserves her honor while strengthening her position within the family and society. Historically, Muslim Turkish women, by this means, attained freedom and equal status[^13].

Conclusion

Dressing is the preservation of the body; veiling, however, is a divine injunction that protects individual modesty, the soul, and the social order[^14]. While dressing may appear as a personal choice, veiling is a wise necessity established by Allah for human nature and societal tranquility. The veil, as a guarantor of individual modesty and social order, establishes societal peace and true freedom, shielding from the false freedom that leads to enslavement.

Prepared by: Ahmet Ziya İbrahimoğlu

20.09.2025 – OF

References:
[^1]: Qur’ān, A‘rāf, 7/26.

[^2]: Lévi-Strauss, C., Introduction to Anthropology, 1997.

[^3]: Freud, S., Three Essays on the Theory of Sexuality, 1905.

[^4]: Mernissi, F., The Veil and the Male Elite, 1987.

[^5]: Bauman, Z., Liquid Love, 2003.

[^6]: Bukhārī, Imān, 16.

[^7]: Nasr, S.H., Islamic Life Perspective, 2002.

[^8]: Foucault, M., The History of Sexuality, 1976.

[^9]: Qur’ān, Nūr, 24/30-31.

[^10]: Abū Dāwūd, Libās, 31; Tirmidhī, Adab, 39; Ibn Mājah, Tahārah, 176.

[^11]: Kāsānī, Badā’i‘ al-Ṣanā’i‘, I/224.

[^12]: Fi Ẓilāl al-Qur’ān, Sayyid Qutb, commentary on A‘rāf 26.

[^13]: Mernissi, F., The Veil and the Male Elite, 1987.

[^14]: Synthesis and scholarly assessment of all references.