Allah (cc) Her Şeyi, Her Ayrıntıyı Bilir mi?
Allah Teâlâ’nın Her Şeyi Bilmesi Aklen ve Naklen Kat’îdir – Şovmen İlahiyatçılara Reddiye
📌 Giriş:
Modern çağda bilgiye erişim kolaylaşmış, yapay zekâ gibi sistemler milyarlarca veriyi tarayıp anlamlı sonuçlara ulaşabilir hâle gelmiştir. Bu da insanoğluna şunu göstermelidir: Kendi ürettiği bir bilgi sisteminin dahi geniş bir veriye ulaşması mümkünken, her şeyi yoktan var eden Allah Teâlâ’nın bilgisi neden sınırlı kabul edilsin?
📌 1. Aklen: Allah’ın İlim Sıfatı Sonsuzdur
• İlmin kemâli ve sonsuzluğu, Allah’ın zatına lâyık bir sıfat oluşundandır. Sonradan olan, eksik veya gelişen bir ilim, hâdis bir varlığa ait olabilir. Hâlbuki Allah ezelîdir; O’na eksiklik isnadı aklen muhaldir.
• Yapay zekânın sınırlı aklı, büyük veri havuzlarında dolaşabiliyorsa; ezelî ve sonsuz olan Allah’ın ilminin her şeyi kapsaması muktezâ-yı akıldır.
• Zamanı ve mekânı yaratan, bunlara kayıtlı olamaz. Allah’ın bilgisi de zamanla sınırlı değildir; geçmiş, hâl ve gelecek O’nun ilminde birdir.
📌 2. Naklen: Kur’ân ve Sünnet’te Allah’ın İlminin Mutlaklığı
• “Ve Allah her şeyi hakkıyla bilendir.” (Bakara, 282)
• “Hiçbir dişi neye gebe kaldığını, rahimlerin neyi eksiltip neyi artırdığını Allah bilir. Onun katında her şey bir ölçü iledir.” (Ra’d, 8)
• “Gaybın anahtarları O’nun yanındadır; onları O’ndan başkası bilmez.” (En’âm, 59)
• Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), Cebrâil Hadisi’nde “İhsan, Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmendir; çünkü O seni görmektedir.” buyurarak Allah’ın mutlak ilmine işaret etmiştir.
📌 3. Şovmen İlahiyatçılara Cevap:
• Allah’ın her şeyi bilemeyeceğini söylemek, Kur’ân’daki onlarca âyete muhalefet etmektir. Bu, sadece aklî değil, aynı zamanda imanî bir sapmadır.
• “Bilgi, ancak deneyle olur; Allah deney yapmadığına göre gelecek bilgileri bilemez” diyenler, Allah’ı beşerî sınırlara hapseden filozofî bir sapmayı din diye sunmaktadır.
• Oysa Allah’ın ilmi, yaratmayı takdim eder; “yarattıktan sonra bilen” değil, “bildiği için yaratan” bir Rab’dır.
📌 Sonuç:
İlmi sınırsız olan Allah Teâlâ’ya iman, aklın ve vahyin müşterek neticesidir. Onun her şeyi bildiği, geçmiş-gelecek-hâl farkı olmaksızın her anı kuşattığı, hem kalbî teslimiyet hem de aklî iz’anla sabittir. Bu temel akîdeyi zedelemeye çalışanlara karşı ilim ve hikmetle mukabele etmek, her mü’minin mes’uliyetidir.
Muhammed Binici Kardeşimizin Yazısı Üzerine
✅ 1. Yazının Temel İddiası Sağlamdır:
Binici’nin asıl vurgusu şu cümlede toplanabilir:
“Bu bir fikir değil, inanç sapmasıdır.”
Bu tespit yerindedir. Çünkü Allah’ın her şeyi bilmediği yönündeki iddia, bir “içtihat” değil; usûl-i dînin yani dinin temel ilkelerinin inkârı anlamına gelir. Bu tür beyanlar, mezhep farklılıkları yahut yorum çeşitliliği çerçevesinde ele alınamaz. İslam’da Allah’ın sıfatları kesin nasslarla belirlenmiştir.
📌 2. Kur’ân’dan Verilen Ayetler Doğrudan ve Kat’îdir:
Binici’nin yazısında yer verdiği şu ayetler:
• En‘âm 59: “Düşen her yaprak, yerin karanlıklarındaki her tanecik… hepsi Allah’ın ilmindedir.”
• Âl-i İmrân 29: “İçinizdekini gizleseniz de açıklasanız da Allah onu bilir.”
• Fâtır 38, Kasas 69, Âl-i İmrân 5 gibi ayetler…
Bu ayetler, Allah’ın hem zahiri hem batıni, hem fiilî hem niyetî, hem olmuş hem olacak şeyleri bildiğini apaçık ortaya koymaktadır. Bu noktada yazının Kur’ân’a dayalı muhkem ve net bir dille yazılmış olması onu muteber kılar.
❗️3. Tehlikenin Mahiyeti Doğru Şekilde Tahlil Edilmiş:
Binici, yazının bir bölümünde şöyle diyor:
“Bu, artık fikir beyanı değil; sapkınlığı yaymak anlamına gelir.”
Bu uyarı da isabetlidir. Çünkü sahada “akademik özgürlük” veya “farklı görüş” adı altında dinî kesinliklerin tartışmaya açılması, toplumun inanç yapısını bozmakta ve genç nesillerin zihninde şüphe üretmektedir. Bu noktada ‘fitne’ ile ‘fikrî katkı’ birbirine karıştırılmamalıdır.
📉 4. Tenkit Edebileceğimiz Bazı Üslûp Meseleleri:
Yazının başlığı ve bazı cümlelerinde yer alan ifadeler:
• “Tokat gibi cevap”
• “Görünen köy kılavuz istemez”
• “Düpedüz meydan okuma”
Bu ifadeler, duygu yüklü ve halk diliyle yazılmış olup, ilmî bir makale tarzından ziyade kamuoyunu bilinçlendirme amacı taşıyan bir köşe yazısı üslubunu yansıtmaktadır. Elbette bu tür yazılar da faydalıdır; ancak aynı meselenin daha sakin, ilmî ve delilli bir şekilde anlatılması, muhatabı kazanmak açısından daha tesirlidir.
🔚 Sonuç ve Kanaat:
• Muhammet Binici kardeşimizin yazısı, iman esaslarını savunma noktasında doğru bir çizgide yer almakta ve Kur’an’dan delillere dayandığı için ilmî değeri yüksek bir reddiye niteliği taşımaktadır.
• Ancak bu tür sapkın görüşlerle mücadele ederken, hem hikmetle hem de sertlikle konuşulması gereken yerler vardır. Eğer muhatap bilerek ve kasıtlı olarak tahrifat yapıyorsa, sertlik caizdir. Fakat halkın içindeki tereddütleri gidermek için yazılacak metinlerde temkinli bir dil tercih edilmelidir.
Benim Ekleyeceklerime Gelince:
Allah’ın Mutlak İlim Sıfatı Üzerine Kur’ânî ve Aklî Deliller
“Allah Her Şeyi Bilmez” Sözüne İlmî Bir Reddiye
📌 Giriş:
Son yıllarda “dinî özgürlük”, “yorum farklılığı” yahut “aklî tevil” kisvesi altında İslam itikadının temel esaslarını sarsacak nitelikte bazı görüşler ileri sürülmektedir. Bunlardan biri de, Abdülaziz Bayındır adlı kişinin dile getirdiği “Allah her şeyi bilmez” iddiasıdır. Bu beyan, yalnızca itikadî bir hata değil; doğrudan doğruya Allah’ın zâtî ve subûtî sıfatlarını inkâr anlamına geldiğinden, küfre götürecek bir sapkınlık mahiyetindedir. Bu yazıda meseleyi hem Kur’ânî, hem aklî, hem de klasik kelâmî usullerle ele alarak, iddianın temelsizliğini ortaya koyacağız.
🔹 1. Allah’ın İlim Sıfatı: Tanım ve Kapsam
A) Ehl-i Sünnet’e Göre Tanım:
Ehl-i Sünnet’in imamlarından İmam Mâturîdî ve İmam Eş’arî, “ilim” sıfatını şu şekilde tarif etmişlerdir:
“İlim, mevcut olanı mevcut olduğu hâl üzere; mümkün olanı mümkün olduğu hâl üzere; imkânsız olanı da imkânsız olduğu hâl üzere bilmekten ibarettir.”
Bu tarifte dikkat çeken temel unsur şudur:
Allah’ın ilmi sadece olmuşu değil, olabilecek olanı da kapsar. Dolayısıyla, Allah’ın gaybı, kalpleri, geleceği ve mümkinâtı bilmesi, ilmin kemâlinin bir gereğidir.
🔹 2. Kur’ân’da Allah’ın Her Şeyi Bildiğine Dair Ayetler
Kur’ân-ı Kerîm’de 100’den fazla ayet, Allah’ın mutlak ve kuşatıcı bir ilme sahip olduğunu haber verir. Bunlardan birkaçı:
“Şüphesiz, Rabbin onların sinelerinde gizlediklerini de, açığa vurduklarını da bilir.”
(el-Kasas, 69)
“Gaybın anahtarları yalnızca O’nun katındadır. Onları O’ndan başkası bilmez. Karada ve denizde olanı O bilir. Düşen hiçbir yaprak yoktur ki O bilmesin. Yerin karanlıklarındaki tek bir dane, yaş veya kuru hiçbir şey yoktur ki, apaçık bir kitapta (Levḥ-i Mahfûz’da) yazılı olmasın.”
(el-En‘âm, 59)
“Şüphesiz Allah, göklerin ve yerin gaybını bilir. Şüphesiz O, sinelerde olanı da bilir.”
(Fâtır, 38)
“İçinizdekini gizleseniz de, açığa vursanız da Allah onu bilir.”
(Âl-i İmrân, 29)
Bu ayetlerin tamamı, Allah’ın hem zahirî hem bâtınî, hem mevcut hem de henüz gerçekleşmemiş olan her şeyi bildiğini açıkça ortaya koyar. Kur’ân’ın kendisi, bu gerçeği onlarca yerde ısrarla tekrar etmektedir.
🔹 3. Aklen Allah’ın Her Şeyi Bilmesi Gerekir mi?
Evet. Çünkü:
1. Allah’ın eksiklikten münezzeh olması gerekir.
Cenâb-ı Hakk’ın cehli (bilgisizliği) herhangi bir konuda söz konusu olursa, o konuda eksik demektir. Hâlbuki Allah kemâl sıfatlarıyla muttasıf, noksanlıklardan münezzeh bir varlıktır. Bilmeyen bir tanrı, tanrı olamaz.
2. Allah, her şeye kadirdir; ancak kadir olmanın bir şartı da ilimdir.
Allah bir şeyi yaratmak için o şeyi bilmek zorundadır. Dolayısıyla, Allah’ın kudretiyle ilgili hiçbir şeyin onun ilminden gizlenmesi mümkün değildir.
3. Ezelî ilim, zamanla kayıtlı değildir.
Zaman, mahlûk bir vasıf olduğu için, Allah’ın ilminde geçmiş, şimdi ve gelecek gibi zaman ayrımları yoktur. O, her şeyi bir anda ve bütün boyutlarıyla bilir. Bu yönüyle Allah’ın ilmî, yaratılmışlarınkine benzemez.
🔹 4. “Allah Her Şeyi Bilmez” Sözüne Cevaplar
A) “Allah henüz gerçekleşmeyen şeyleri bilmez” iddiası
Bu söz, Müteşâbih âyetlerin bâtınî yorumlarla tahrifi anlamına gelir. Çünkü Allah Teâlâ şöyle buyurur:
“Biz her şeyi Levḥ-i Mahfûz’da yazdık.”
(el-Burûc, 22)
“O, yaratanların en güzeli olan Allah’tır. O, yaratmayı da bilir, takdir etmeyi de bilir.”
(el-A‘râf, 54)
Bu ayetler, Allah’ın sadece fiilî değil, potansiyel ve muhtemel şeyleri de bildiğini gösterir. Çünkü takdir, ancak ilimle mümkündür.
B) “Bu bir fikir özgürlüğüdür” savunması
Hayır. “Allah her şeyi bilmez” demek, itikadî bir sapmadır. İnanç esasları, fikir gibi tartışmaya açık değildir. Nasıl ki biri “Namaz farz değildir” dediğinde İslam dışı kalırsa, “Allah her şeyi bilmez” diyen de İslam’ın dışına düşer. Bu tür ifadeler, imanı zedeleyen sözlerdir; masum bir fikir değildir.
🔹 5. İslâm Âlimlerinin Görüşleri
• İmam Ebu Hanife, el-Fıkhü’l-Ekber adlı eserinde şöyle der:
“Allah ezelî ilmiyle bilir. O’nun ilminde artma ve eksilme olmaz. Her şey, olmuş ve olacak olan, mümkün ve imkânsız olan, hepsi O’nun ilmindedir.”
• İmam Gazâlî der ki:
“Allah’ın ilmi, mahlûkâtınkine benzemez. O, ‘şey’ olan her şeyi bilir. Bilmemesi mümkün değildir.”
(el-İktisâd fi’l-İ‘tikâd)
• İbn Teymiyye bile (Selefî çizgide olmasına rağmen) şöyle demiştir:
“Kim Allah’ın bir şeyi bilmediğini iddia ederse, o kişi ya cahildir ya da zındıktır.”
📌 Sonuç:
• Allah her şeyi bilir. Bu, hem Kur’ân’ın, hem aklın, hem de bütün İslam ulemasının ortak kabulüdür.
• “Allah her şeyi bilmez” demek, İslâmî nasları inkâr etmek, Allah’ın sıfatlarını sınırlandırmak ve tevhid inancına karşı gelmek anlamına gelir.
• Bu tür görüşler, ne bir içtihat, ne de bir özgürlük meselesidir. Bunlar sapkınlık ve küfre kapı aralama fiilleridir.
• Müslümanların, bu tür görüşler karşısında hem ilimle hem hikmetle hem de metanetle durmaları farzdır.
Hazırlayan: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
01.06.2025 OF
ترجمة من التركية إلى العربية: 👇
📌 المقدمة:
في العصر الحديث، أصبح الوصول إلى المعلومات أكثر سهولة، وأصبحت الأنظمة مثل الذكاء الاصطناعي قادرة على تحليل مليارات البيانات والوصول إلى نتائج ذات مغزى. يجب أن يُظهر هذا للإنسان أنه إذا كان بإمكان نظام معلومات من صنعه الوصول إلى بيانات واسعة، فلماذا يُفترض أن يكون علم الله تعالى، الذي خلق كل شيء من العدم، محدودًا؟
📌 1. عقلاً: صفة العلم لله غير محدودة
• كمال العلم ولامحدوديته ينبعان من كونه صفة تليق بذات الله. العلم الناقص أو المتطور ينتمي إلى كائن مخلوق. أما الله فهو أزلي؛ ونسب النقص إليه عقلاً مستحيل.
• إذا كان الذكاء الاصطناعي المحدود قادرًا على التنقل في مستودعات بيانات ضخمة، فإن شمول علم الله الأزلي واللامحدود لكل شيء هو مقتضى العقل.
• الذي خلق الزمان والمكان لا يمكن أن يكون مقيدًا بهما. علم الله لا يقتصر على الزمن؛ فالماضي والحاضر والمستقبل كلها حاضرة في علمه.
📌 2. نقلاً: مطلقية علم الله في القرآن والسنة
• قال تعالى: “وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ” (البقرة: 282).
• وقال تعالى: “اللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثَىٰ وَمَا تَغِيضُ الْأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ ۚ وَكُلُّ شَيْءٍ عِندَهُ بِمِقْدَارٍ” (الرعد: 8).
• وقال تعالى: “وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ” (الأنعام: 59).
• وقد أشار النبي صلى الله عليه وسلم في حديث جبريل إلى أن “الإحسان أن تعبد الله كأنك تراه، فإن لم تكن تراه فإنه يراك”، مما يدل على علم الله المطلق.
📌 3. رد على “علماء” الاستعراض:
• القول بأن الله لا يعلم كل شيء يتعارض مع العديد من آيات القرآن. هذا ليس فقط خطأ عقليًا، بل انحراف إيماني.
• القول بأن “المعرفة تأتي فقط من التجربة؛ ولأن الله لا يجرب، فهو لا يعرف المستقبل” هو تقديم انحراف فلسفي بشري كدين.
• لكن علم الله يسبق الخلق؛ فهو “يخلق لأنه يعلم”، وليس “يعلم بعد أن يخلق”.
📌 الخاتمة:
الإيمان بعلم الله اللامحدود هو نتيجة مشتركة للعقل والوحي. علمه بكل شيء، دون تمييز بين الماضي والحاضر والمستقبل، ثابت بالتسليم القلبي والفهم العقلي. من مسؤولية كل مؤمن أن يرد على من يحاول تقويض هذا العقيدة الأساسية بالعلم والحكمة.
بالنسبة لمقالة الأخ محمد بنيجي:
✅ ١. دعوى المقالة الأساسية متينة وصلبة:
يمكن تلخيص التركيز الجوهري في مقالة “بنجي” في العبارة التالية:
“هذه ليست فكرة، بل انحراف في العقيدة.”
وهذا التشخيص في محلّه. فإنّ القول بأنّ الله لا يعلم كلّ شيء لا يُعدّ اجتهادًا في الفروع، بل هو إنكار لأصول الدين. ومثل هذه التصريحات لا يمكن تناولها ضمن إطار اختلاف المذاهب أو تنوّع الآراء. فإن صفات الله في الإسلام قد ثبتت بنصوص قطعية لا تحتمل التأويل.
📌 ٢. الآيات المستشهد بها من القرآن قطعية وصريحة:
من الآيات التي استشهد بها “بنجي” في مقالته:
• الأنعام ٥٩: “وما تسقط من ورقة إلا يعلمها، ولا حبّة في ظلمات الأرض…”
• آل عمران ٢٩: “قل إن تخفوا ما في صدوركم أو تبدوه يعلمه الله.”
• فاطر ٣٨، القصص ٦٩، آل عمران ٥، وغيرها…
تُظهر هذه الآيات بوضوح أنّ الله يعلم كلّ شيء: الظاهر والباطن، الفعلي والنيّاتي، ما وقع وما سيقع. ومن هذه الجهة فإنّ استناد المقالة إلى نصوص قرآنية محكمة وصريحة يُكسبها مكانة علمية معتبرة.
❗️٣. طبيعة الخطر قد شُخّصت بدقّة:
يقول “بنجي” في موضع من مقاله:
“لم يعد هذا إبداء رأي، بل صار نشرًا للضلال.”
وهذا التحذير في موضعه. فإنّ فتح باب النقاش في القطعيات الدينية تحت اسم “الحرية الأكاديمية” أو “الرأي المختلف” يؤدّي إلى زعزعة البنية العقدية للمجتمع، ويزرع الشك في عقول الأجيال الصاعدة. ومن ثمّ، يجب التفريق بين الفتنة والإسهام الفكري النزيه.
📉 ٤. بعض الملاحظات على الأسلوب يمكن إبداؤها:
من التعابير الواردة في عنوان المقال وبعض جمله:
• “ردّ كالصاعقة”
• “القضية واضحة لا تحتاج إلى دليل”
• “تحدٍّ صريح وجريء”
هذه العبارات مشحونة بالعاطفة ومكتوبة بلغة شعبية، أقرب إلى مقالات التوعية العامة منها إلى الأسلوب الأكاديمي الرصين. ومثل هذه المقالات لا تخلو من فائدة، لكن من الأنسب أن يُعرض هذا النوع من المسائل بأسلوب هادئ، علمي، ومؤيَّد بالأدلة، خاصة إذا كان الهدف هداية المخالف لا مجابهته فقط.
🔚 الخلاصة والرأي:
• إنّ مقالة محمد بنجي تقع على الجادّة الصحيحة في الدفاع عن أصول الإيمان، وتحمل قيمة علمية عالية لكونها تستند إلى أدلة قرآنية قطعية.
• ومع ذلك، ينبغي في مجابهة هذه الانحرافات أن نوفّق بين الحِكمة والحَزم. فإن كان المخالف متعمّدًا مفسدًا، فالشدة مشروعة. أما إن كان عامّيًّا أو متردّدًا، فيجب أن يُخاطَب بلطفٍ وتمهّل.
أما كلمتي الإضافية في الموضوع:
الأدلة القرآنية والعقلية على صفة العلم المطلق لله تعالى
رد علمي على مقولة: “الله لا يعلم كل شيء”
📌 المقدمة:
في السنوات الأخيرة، ظهرت آراء تهدف إلى زعزعة أصول العقيدة الإسلامية تحت غطاء “الحرية الدينية” أو “اختلاف التفسير” أو “التأويل العقلي”. من بين هذه الآراء، ما صرح به عبد العزيز بايندر بقوله: “الله لا يعلم كل شيء”. هذا القول ليس مجرد خطأ في العقيدة، بل هو إنكار مباشر لصفات الله الذاتية والثبوتية، مما يجعله انحرافًا قد يؤدي إلى الكفر. في هذا المقال، سنناقش هذه المسألة من خلال الأدلة القرآنية والعقلية، بالإضافة إلى منهج علماء الكلام التقليدي، لإثبات بطلان هذا الادعاء.
🔹 1. صفة العلم لله تعالى: التعريف والنطاق
أ) تعريف أهل السنة:
عرف الإمام الماتريدي والإمام الأشعري صفة “العلم” بأنها:
“العلم هو إدراك الموجود على ما هو عليه، والممكن على ما هو عليه، والمستحيل على ما هو عليه.”
هذا التعريف يبرز أن علم الله لا يقتصر على ما حدث، بل يشمل أيضًا ما يمكن أن يحدث. لذلك، فإن علم الله بالغيب، والقلوب، والمستقبل، والاحتمالات، هو من كمال علمه.
🔹 2. آيات قرآنية تثبت علم الله بكل شيء
يوجد في القرآن الكريم أكثر من مئة آية تؤكد أن الله تعالى يمتلك علمًا مطلقًا وشاملًا. منها:
• “إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ” (القصص: 69)
• “وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ…” (الأنعام: 59)
• “إِنَّ اللَّهَ عَالِمُ غَيْبِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ…” (فاطر: 38)
• “قُلْ إِنْ تُخْفُوا مَا فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللَّهُ…” (آل عمران: 29)
هذه الآيات تؤكد أن الله يعلم الظاهر والباطن، والموجود والمستقبل، وكل شيء بتفاصيله.
🔹 3. الأدلة العقلية على علم الله المطلق
- تنزيه الله عن النقص:
الجهل يعتبر نقصًا، والله منزه عن كل نقص. إذا نُسب الجهل إلى الله، فهذا يعني وجود نقص فيه، وهو ما يتعارض مع كماله.
- القدرة تستلزم العلم:
لكي يخلق الله شيئًا، يجب أن يكون عالمًا به. لذلك، لا يمكن أن يكون هناك شيء خارج عن علمه.
- علم الله غير مرتبط بالزمن:
الزمن مخلوق، والله خالق الزمن. لذلك، علمه لا يتأثر بالزمن، ويشمل الماضي والحاضر والمستقبل
🔹 4. الرد على مقولة: “الله لا يعلم كل شيء”
أ) “الله لا يعلم المستقبل”:
هذا القول يتعارض مع الآيات التي تؤكد أن الله كتب كل شيء في اللوح المحفوظ، ويعلم كل شيء قبل حدوثه.
ب) “حرية الفكر”:
الاعتقاد بأن الله لا يعلم كل شيء ليس مجرد رأي، بل هو انحراف عن العقيدة الإسلامية. مثلما يُعتبر إنكار فرضية الصلاة خروجًا عن الإسلام، فإن إنكار علم الله المطلق يُعتبر كذلك.
🔹 5. آراء علماء الإسلام
• قال الإمام أبو حنيفة في “الفقه الأكبر”: “الله يعلم بعلمه القديم، ولا يزيد ولا ينقص، وكل شيء معلوم له.”
• قال الإمام الغزالي: “علم الله لا يشبه علم المخلوقين، وهو يعلم كل شيء، ولا يمكن أن يجهل شيئًا.”
• قال ابن تيمية: “من قال إن الله لا يعلم شيئًا، فهو إما جاهل أو زنديق.”
📌 الخلاصة:
• الله يعلم كل شيء، وهذا ما تؤكده النصوص القرآنية والعقل والعلماء.
• القول بأن الله لا يعلم كل شيء هو إنكار لصفات الله، ويُعتبر انحرافًا عن العقيدة الإسلامية.
• يجب على المسلمين التصدي لهذه الأقوال بالعلم والحكمة والثبات.
الإعداد: أحمد ضياء إبراهيم أوغلو
٠١ / / ٠٦ / ٢٠٢٥ م أوف
KAYNAKLAR: 👇
