Fıtrata Dönüş: Sağlıklı Hayatın İslâmî ve İlmî Temelleri
Bismillahirrahmanirrahim
- Mukaddime: Fıtrî Sağlığın Unutulmuş Hakikati
İnsanoğlu, yaratılışından gelen fıtrî dengelerle sağlıklı bir hayat sürmeye elverişli yaratılmıştır. Ancak modern çağın hızlı hayat tarzı, haz merkezli alışkanlıklar ve menfaati önceleyen kapitalist düzen, bu dengeyi bozmuş; insanlar, sağlığını korumaktan çok, hayatın devam etmesine odaklanır hâle gelmiştir (1). Günümüzdeki sistem, “hasta ol, doktora git, ilaç al, ölme ki hayat devam etsin” mantığı ile işlemektedir (2). Bu anlayış, fertleri doğal ritimlerinden koparırken, tıbbı da tedavi odaklı ticari bir meta hâline getirmiştir.
Tıbb-ı Nebevî ve İslâmî kaynaklar, insanın sağlığını korumasının hem dini bir vecibe hem de insani bir sorumluluk olduğunu ortaya koyar. Kur’ân-ı Kerîm’de insan bedeni ve ruhunun korunması üzerine pek çok ayet vardır; misal olarak: Allah, müminleri israftan meneder (A‘râf, 31)(3). Peygamber Efendimiz ﷺ şöyle buyurmuştur:
“Biz öyle bir kavimiz ki çok acıkmadan yemeyiz; yediğimizde de doymadan kalkarız.” (نحن قوم لا نأكل حتى نجوع وإذا أكلنا لا نشبع) (4).
- “ما ملأ ابن آدم وعاءً شرًّا من بطنه…”
“Âdemoğlu, karnından daha kötü bir kap doldurmamıştır. Ona belini doğrultacak birkaç lokma yeter. Ama mutlaka (daha fazlasını) yiyecekse, üçte birini yemeğe, üçte birini suya, üçte birini nefese ayırsın.”
(Sünen-i Tirmizî, Zühd 47, no: 2380; İbn Mâce, Et’ime 50)
Modern ilim de bu gerçekleri doğrulamaktadır; biyolojik ritim, metabolizma, kardiyovasküler sağlık ve psikoloji araştırmaları, fıtrî dengeyi korumanın önemini ortaya koymaktadır(5).
- Menfaati Önceleyen Kapitalist Düzenin Perde Arkası
Kapitalist sistem, insan sağlığını ticari bir meta hâline getirerek, tedavi odaklı tıbbı önceler hâle getirmiştir. İlaç endüstrisi, yıllık bütçesi ve global etkisi ile doktorları yönlendirebilecek güce erişmiş; bazen devlet politikalarını da etkileyecek boyuta gelmiştir(6). Bu yapı, koruyucu tıp anlayışını geri plana itmiş, halkı hastalık üzerinden bağımlı hâle getirmiştir(7).
Tedavi odaklı tıp, insanı müşteri gibi görürken; Tıbb-ı Nebevî öğütleri, sağlığı korumayı ve fıtrî dengeyi esas alır. Modern araştırmalar, sağlıklı beslenme, düzenli hareket ve yeterli uyku ile kronik hastalıkların önlenebileceğini ortaya koymaktadır(8).
- İslâm’ın Fıtrî Hayat Telakkisi
İslâm, insanın fıtrî dengelerini gözetir ve ölçülü yaşamayı öğütler. Peygamberimiz ﷺ’in hayatında bu denge açıkça görülür. Tıbb-ı Nebevî kaynaklarda, beden ve ruh sağlığını korumanın önemine dair sayısız kaide zikredilmiştir.
• Yemede ölçülülük: Mideyi üçe bölmek, açlık ve tokluk arasında denge kurmak(4).
• Temiz ve doğal gıda: Helâl, temiz ve doğal besinleri tercih etmek.
• Hareket ve bedenî güç: Yürüyüş, koşu ve yüzme gibi faaliyetlerle bedeni kuvvetlendirmek. Yüzme, Peygamberimizin tavsiyesi ile hem fiziki hem de ruhî fayda sağlar(9).
- Fıtrî Hayatın Dört Esası
a. Doğru ve Yeterli Uyku
• Teklif: Her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmak, uyumadan 1 saat önce elektronik cihazları kapatmak, odanın karanlık ve serin olmasına dikkat etmek; böylece biyolojik ritmi (vücut saatini) desteklemek.(10)
• Hedef: Bağışıklığı ve zihnî sağlığı güçlendirmek.
b. Doğru ve Ölçülü Beslenme
• Teklif: Ana öğünleri ikiye indirmek (sabah kahvaltısını erken yapmak ve akşam yemeğini ikindiden sonraya almak), işlenmiş gıdaları sınırlamak, sebze, meyve ve doğal proteinleri öncelikli tüketmek.
• Hedef: Metabolizmayı (vücut enerji düzenini) dengede tutmak, kronik (uzun süreli) hastalık riskini azaltmak.(11)
c. Doğru ve Yeterli Hareket
• Teklif: Haftada en az 3 gün yürüyüş veya koşu; yüzme mümkünse haftada 2-3 gün, çünkü yüzme, eklem sağlığı açısından koşuya göre daha avantajlıdır, ancak kilo kontrolünde koşu genelde daha etkilidir. (Harvard Medical School; Mayo Clinic) Gün içinde kısa esneme ve nefes egzersizleri (alıştırmaları) yapmak.
• Hedef: Kalp-damar sağlığını korumak, eklem kuvvetini artırmak, stres azaltmak ve ruhî canlılık sağlamak.(12)
• Peygamberimizin tavsiyesi: Çocuklara ve yetişkinlere suyla iç içe bir vücut eğitimi kazandırmak(9).
d. Ruhî Sükûnet ve Stres İdaresi
• Teklif: Günlük 5-10 dakikalık nefes ve farkındalık (mindfulness) çalışmaları yapmak, tefekkür ve şükür pratiği uygulamak; mümkünse sessiz ortamda kısa meditasyon (tefekkür) yapmak(13).”
• Hedef: Kronik (uzun süreli) stresi önlemek, zihnî ve ruhî dengeyi sağlamak.
- Modern İlimlerin Tasdiki
Modern ilmi araştırmalar da bu ilkeleri desteklemekte; biyolojik ritim, metabolizma, kardiyovasküler sağlık ve psikoloji üzerine yapılan çalışmalar, fıtrî dengenin korunmasının önemini ortaya koymaktadır:
• Uyku, beslenme, hareket ve stres yönetimi, kronik hastalıkların önlenmesinde anahtar rol oynar(14).
• Harvard Medical School ve The Lancet dergisi araştırmaları, Tıbb-ı Nebevî’nin öğütleri ile paralellik göstermektedir (15).
- Fıtrata Dönüş İçin Çözüm Teklifleri
• Ferdi düzen:
• Günlük uyku ve beslenme ritmi oluşturmak.
• Haftalık yürüyüş, koşu veya yüzme planı yapmak.
• Stres anlarında nefes ve tefekkür egzersizleri (alıştırmaları) yapmak.
• İçtimâî düzey:
• Eğitim kurumlarında fıtrî yaşam bilincini artırmak.
• Sağlık politikalarını koruyucu ve ölçülü yaşama uygun hâle getirmek(13).
• İlaç ve tıp sektöründe şeffaflık ve ahlaki denetimleri güçlendirmek. - Sonuç: Sağlık İçin Fıtrata Dönüş Zorunluluktur
İnsanoğlu, yaratılışından gelen fıtrî dengeyi korumakla yükümlüdür. Modern hayatın hızı ve çıkar odaklı kapitalist düzen, bu dengeyi tehdit ederken; Tıbb-ı Nebevî ve modern bilim, fıtrî hayatın önemini teyit etmektedir. Sağlık, sadece hayatın devamı değil; ibadet, sorumluluk ve mutluluğun da temelidir. Bu nedenle fıtrata dönüş, ferdi ve içtimâî bir zorunluluktur.
Hazırlayan: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
21.08.2025 OF
Kaynaklar / Dipnotlar:
1. WHO, World Health Report, 2022.
2. İlhan, M., Sağlık Sistemleri ve Kapitalist Yaklaşım, İstanbul: Sağlık Yayınları, 2019.
3. Kur’ân-ı Kerîm, A‘râf, 31.
4. Hadis: نحن قوم لا نأكل حتى نجوع وإذا أكلنا لا نشبع.
İbn Kayyim, Zâdü’l-Meâd ve İbni Kesir’in el-Bidâye ve’n-Nihâye isimli eserinde zikredilmekte olup senedinde zayıflık olsa da, mana olarak sahih olduğu bildirilmektedir.
5. Walker, M., Why We Sleep, Scribner, 2017.
6. Angell, M., The Truth About the Drug Companies, Random House, 2004.
7. Light, D. W., Lexchin, J., Pharmaceuticals and Health Policy, BMJ, 2012.
8. Harvard Tıp Fakültesi, “Preventive Medicine Studies,” 2020.
9. İbn Kayyim el-Cevziyye, Zâdü’l-Meâd, Beyrut, 2002.
10. National Sleep Foundation, Sleep Duration Recommendations, 2015.
11. Willett, W., Nutrition and Chronic Disease, Harvard School Press, 2016.
12. Tanaka, H., Swimming and Cardiovascular Health, Journal of Sports Medicine, 2018.
13. Kabat-Zinn, J., Mindfulness for Stress Reduction, 2013.
14. WHO, Global Action Plan for Noncommunicable Diseases, 2021.
15. The Lancet, Lifestyle and Chronic Illness, 2020.
Uzman Aile Hekimi Bir Kardeşimizin Notu:👇
AleykümüsSelam Sayın Hocam;
Yazılanların hepsinin altına imzamı atarım. Elinize sağlık, efradını cami ağyarını mani bir özet olmuş. İki noktada ekleme yapmak isterim haddimi aşmadığımı umarak:
1- Kapitalist düzenek insanın fıtrata uygun yaşamasını engelliyor, hem geçinmek için zorlu bir çalışma hayatına icbar ediyor, hem de insanları algı yönlendirme yoluyla konfor tuzağına çekiyor.
2- Yine yazınızda vurgusunu hafif bulduğum başka bir kapitalist düzen tuzağı da şudur:
Kapitalizm herşeyi satar. Eskiden hastalık üzerinden tedavi satılıyordu. Hatta önce ilaç (kimyasal ajan) bulunup sonra dünya sağlık örgütü aracılığıyla hastalık icad ediliyordu. [Angell, M., The Truth About the Drug Companies, Random House, 2004 (zaten kaynaklarda var).]
Yakın zamana kadar risk satıldı. Sağlık sigortaları ve check-up paketleri ile ciddi bir gider kalemi eklendi aile bütçelerine… Son 15-20 senedir de yine evham tahrik ederek sağlık satılıyor; sağlıklı gıda takviyeleri, vitamin mineral vs…
Hata denemez ama yüzme koşudan daha faydalıdır biraz iddialı bir cümle olmuş. Yüzmenin koşuya üstün olduğu haller olsa da (koşudan daha fazla kas kasılır) yerçekimi devre dışı olduğu için özellikle yağ yakmak kilo vermek konusunda koşu daha üstündür. Bir de koşudan ziyade hafif tempolu yürüyüş daha sürdürülebilir bir egzersiz olarak tavsiye ederiz. Bu koşu yapılmamalıdır anlamına gelmez ama koşu yapmak isteyenin kalp ve eklem sağlığından emin olmak gerekiyor. 21.08.2025
Dr. M. Çetin
Dr. M. Çetin Kardeşime Cevaben: 👇
Yüzme mi Daha Faydalı, Koşu mu? İlmi Verilere Dayalı Bir Değerlendirme
1. Kalori Yakımı:
Harvard Medical School verilerine göre, 70 kg ağırlığında bir kişi 30 dakikalık egzersizde:
- Koşu (8 km/s): yaklaşık 298 kalori yakar.
- Yoğun tempolu yüzme: yaklaşık 372 kalori yakar.
Dolayısıyla yoğun yüzme koşudan daha fazla kalori yakabilir, ancak orta tempolu yüzme genelde koşudan geridedir (Harvard Medical School, Exercise and Calories Burned).
2. Kas Aktivasyonu:
Yüzme, kollar, bacaklar, sırt ve gövde dahil olmak üzere tüm vücut kaslarını çalıştırır ve eklemler için dosttur. Koşu ise ağırlıklı olarak alt gövde kaslarını geliştirir (American Council on Exercise).
3. Eklem Sağlığı ve Yaralanma Riski:
- Yüzme, düşük etkili bir spor olduğu için eklemlere yük bindirmez, yaralanma riski düşüktür.
- Koşu, yüksek etkili bir egzersizdir; diz ve eklem sağlığı için dikkat gerektirir, ancak kemik yoğunluğunu artırma avantajına sahiptir (Mayo Clinic).
4. Yağ Yakımı ve Kilo Kontrolü:
Yüzmede yerçekimi etkisi azaldığı için enerji harcaması koşuya göre daha düşüktür; bu nedenle kilo verme hedefinde koşu daha avantajlıdır. Ancak düzenli ve yoğun yüzme de etkili bir yöntem olabilir (Healthline, “Swimming vs. Running”).
5. Kalp ve Solunum Sağlığı:
Her iki spor da kardiyovasküler sağlığı güçlendirir. Yüzme, akciğer kapasitesi ve nefes kontrolü açısından ek bir avantaj sağlar (American Lung Association).
6. Uzun Ömür ve Umumi Sağlık:
Uzun süreli araştırmalar, yüzmenin ölüm riskini %28 oranında azalttığını göstermektedir; koşu ise metabolizma hızını ve dayanıklılığı artırarak güçlü bir koruyucu etki sağlar (Time Magazine, “The Sports That Help You Live Longer”).
Sonuç:
- Yüzme: eklem dostu, tüm vücudu çalıştırır, nefes ve kas dengesi sağlar.
- Koşu: kilo verme ve kalori yakımı için daha etkili, kemik sağlığını güçlendirir ancak eklem riski daha fazladır.
- En önemli faktör: Kişinin sağlık durumu, tercihi ve uzun vadede sürdürebileceği egzersizi seçmesidir.
Hazırlayan: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
21.08.2025 OF
Kaynaklar:
- Harvard Medical School: Calories Burned in 30 Minutes for People of Three Different Weights
- American Council on Exercise (ACE)
- Mayo Clinic: Benefits and Risks of Running and Swimming
- Healthline: Swimming vs. Running: Which Is Better for Weight Loss and Health?
- American Lung Association
- Time Magazine: The Sports That Help You Live Longer
S.A. İhsan Bey Kardeşim,
Tıp Kültürünüz ışığında bu yazıyı okuyup bir değerlendirme yapmanızı arzu ederim.
Ahmet Ziya
V.A. Selam Ağabey,
Mükemmel bir özet olmuş. Efradını cami, ağyarını mani. Altına ben de imzamı atarım.
Elinize sağlık.
Prof. Dr. İhsan Karaman
ترجمة من التركية إلى العربية: 👇
العودة إلى الفطرة: أسس الحياة الصحية في الإسلام والعلم الحديث
بسم الله الرحمن الرحيم
- المقدمة: حقيقة الصحة الفطرية المنسية
خُلِق الإنسان مهيَّأً للعيش بصحّةٍ سليمة بفضل التوازنات الفطرية التي أودعها الله فيه. غير أنّ وتيرة الحياة السريعة في العصر الحديث، والعادات القائمة على اللذّة، والنظام الرأسمالي الذي يقدّم المصلحة على القيم، قد أخلّت بهذا التوازن؛ فأصبح الناس يركّزون على مجرّد استمرار الحياة بدل المحافظة على الصحّة (1).
إنّ النظام القائم اليوم يعمل وفق منطق: «امرَضْ، اذهبْ إلى الطبيب، خُذِ الدواء، لا تَمُتْ لكي تستمرّ الحياة» (2). هذا الفهم جرّد الأفراد من إيقاعهم الطبيعي، وجعل الطبّ سلعةً تجارية قائمة على العلاج لا على الوقاية.
يذكّرنا الطبّ النبوي والمصادر الإسلاميّة بأنّ المحافظة على الصحّة عبادة ومسؤوليّة في الوقت نفسه. ففي القرآن الكريم آيات كثيرة تتعلّق بصيانة بدن الإنسان وروحه؛ ومن ذلك أنّ الله نهى المؤمنين عن الإسراف: ﴿كُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا﴾ (الأعراف: 31)(3).
وقال النبيّ ﷺ:
«نحن قوم لا نأكل حتى نجوع وإذا أكلنا لا نشبع» (4).
وفي حديث آخر صحيح:
«ما ملأ ابن آدم وعاءً شرًّا من بطنه، بحسب ابن آدم لقيمات يقمن صلبه، فإن كان لا محالة فثلث لطعامه وثلث لشرابه وثلث لنَفَسه»
(سنن الترمذي، كتاب الزهد، باب 47، حديث رقم 2380؛ وابن ماجه، كتاب الأطعمة، حديث رقم 50).
والعلم الحديث يثبت هذه الحقائق أيضًا؛ فدراسات الإيقاع الحيوي، والتمثيل الغذائي، وصحّة القلب والأوعية، وأبحاث علم النفس تبرز أهمّية المحافظة على التوازن الفطري (5).
- خلفيات النظام الرأسمالي الذي يقدّم المصالح أولاً
حوّل النظام الرأسمالي صحة الإنسان إلى سلعة تجارية، وأعطى الأولوية للطب العلاجي. أصبح قطاع الدواء ذا تأثير عالمي وميزانية ضخمة، بما يكفي لتوجيه الأطباء وأحياناً التأثير في سياسات الدول⁶. هذا الهيكل أضعف مفهوم الطب الوقائي، وجعل الناس يعتمدون على المرض كوسيلة للبقاء⁷.
بينما يرى الطب العلاجي الإنسان كعميل، تركز النصائح النبوية على حماية الصحة والحفاظ على التوازن الفطري. وتؤكد الأبحاث الحديثة أن التغذية السليمة، الحركة المنتظمة، والنوم الكافي تمنع الأمراض المزمنة⁸.
- فهم الإسلام للحياة الفطرية
يحافظ الإسلام على توازن الإنسان الفطري ويحث على الاعتدال في الحياة. وقد ظهر هذا التوازن بوضوح في حياة النبي ﷺ. وتذكر مصادر الطب النبوي العديد من القواعد للحفاظ على صحة الجسد والروح:
• الاعتدال في الطعام: تقسيم المعدة إلى ثلاثة أجزاء، والتوازن بين الجوع والشبع⁴.
• الغذاء الطاهر والطبيعي: تفضيل الأطعمة الحلال والنظيفة والطبيعية.
• الحركة وقوة الجسد: تقوية الجسد عبر المشي، الجري، والسباحة، فالسباحة بنصيحة النبي ﷺ مفيدة جسدياً وروحياً⁹.
- الأسس الأربعة للحياة الفطرية – مع تقديم تطبيقات عملية
أ. النوم الصحيح والكافي
• الاقتراح: تحديد وقت نوم واستيقاظ ثابت يومياً، وإغلاق الأجهزة الإلكترونية ساعة قبل النوم، وضمان غرفة مظلمة وباردة لدعم الإيقاع البيولوجي (الساعة البيولوجية للجسم).
• الهدف: تعزيز المناعة وصحة العقلⁱ⁰.
ب. التغذية الصحيحة والمعتدلة
• الاقتراح: تقليل الوجبات الأساسية إلى وجبتين (وجبة الإفطار مبكراً وعدم تأخير العشاء بعد الثانية ظهراً)، تقليل الأطعمة المصنعة، وإعطاء الأولوية للخضار والفواكه والبروتينات الطبيعية.
• الهدف: الحفاظ على الأيض (تنظيم الطاقة الجسدية) وتقليل مخاطر الأمراض المزمنة (طويلة الأمد)¹¹.
ج. الحركة الصحيحة والكافية
• الاقتراح: المشي أو الجري 3 أيام أسبوعياً على الأقل، والسباحة إن أمكن 2-3 أيام أسبوعياً لأنها أكثر فائدة من الجري، وإجراء تمارين الإطالة والتنفس القصيرة خلال اليوم (التدريبات).
• الهدف: حماية صحة القلب والأوعية، تقوية المفاصل، تقليل التوتر، وتنشيط الروح¹².
د. السكون الروحي وإدارة التوتر
• الاقتراح: ممارسة التنفس والوعي (الذهن) 5-10 دقائق يومياً، والتفكر والشكر، والقيام بتأمل (تأمل – التدبر) قصير في مكان هادئ إن أمكن.
• الهدف: الوقاية من التوتر المزمن (طويل الأمد)، وتحقيق التوازن العقلي والروحي¹³.
- تأكيد العلوم الحديثة
البحوث العلمية الحديثة تدعم هذه المبادئ أيضًا؛ حيث تُظهر الدراسات حول الإيقاع البيولوجي، الأيض، صحة القلب والأوعية الدموية وعلم النفس أهمية الحفاظ على التوازن الفطري:
• النوم، التغذية، الحركة وإدارة التوتر تلعب دورًا رئيسيًا في الوقاية من الأمراض المزمنة(14).
• أبحاث كلية الطب بجامعة هارفارد ومجلة The Lancet تظهر توازيًا مع نصائح الطب النبوي (15).
- اقتراحات العودة إلى الفطرة
• النظام الفردي: تحديد أوقات النوم والطعام يومياً، وضع خطة حركة أسبوعية، وممارسة تمارين التنفس والتفكر عند التوتر.
• المستوى الداخلي (المجتمعي – الداخلي الاجتماعي): تنظيم دورات تعليمية وورش تطبيقية في المدارس لتعزيز الوعي بالحياة الفطرية، تعديل السياسات الصحية لدعم الحياة الوقائية والاعتدالية، وتعزيز الرقابة الأخلاقية في قطاع الدواء والطب. - الخاتمة: العودة إلى الفطرة ضرورة لصحة الإنسان
الإنسان مكلف بالحفاظ على توازنه الفطري. بينما يهدد نظام الحياة السريع والمصالح الرأسمالية هذا التوازن، تؤكد النصائح النبوية والعلوم الحديثة أهمية الحياة الفطرية. فالصحة ليست فقط استمراراً للحياة، بل أساس العبادة والمسؤولية والسعادة. لذلك، فإن العودة إلى الفطرة واجب فردي واجتماعي.
إعداد: أحمد ضياء إبراهيم أوغلو
21.08.2025 OF
المراجع / الحواشي
1. WHO, World Health Report, 2022.
2. İlhan, M., Sağlık Sistemleri ve Kapitalist Yaklaşım, İstanbul: Sağlık Yayınları, 2019.
3. القرآن الكريم، الأعراف، 31.
4. حديث: نحن قوم لا نأكل حتى نجوع وإذا أكلنا لا نشبع.
هذا القول في كتاب زاد المعاد وفي كتاب ابن كثير البداية والنهاية، ومع أنّ في سنده ضعفًا، إلا أنّ أهل العلم بيّنوا أنّ معناه صحيح.
5. Walker, M., Why We Sleep, Scribner, 2017.
6. Angell, M., The Truth About the Drug Companies, Random House, 2004.
7. Light, D. W., Lexchin, J., Pharmaceuticals and Health Policy, BMJ, 2012.
8. Harvard Medical School, “Preventive Medicine Studies,” 2020.
9. ابن قيم الجوزية، زاد المعاد، بيروت، 2002.
10. National Sleep Foundation, Sleep Duration Recommendations, 2015.
11. Willett, W., Nutrition and Chronic Disease, Harvard School Press, 2016.
12. Tanaka, H., Swimming and Cardiovascular Health, Journal of Sports Medicine, 2018.
13. Kabat-Zinn, J., Mindfulness for Stress Reduction, 2013.
14. WHO, Global Action Plan for Noncommunicable Diseases, 2021.
15. The Lancet, Lifestyle and Chronic Illness, 2020.
ملاحظة الأخ الطبيب مصطفي: 👇
وعليكم السلام يا أستاذي المحترم؛
أوقّعُ على كل ما كُتب في هذه السطور. جزاك الله خيرًا، فقد كان هذا ملخّصًا جامعًا مانعًا بحقّ. أودّ أن أضيف نقطتين، راجيًا ألّا أكون متجاوزًا للحدّ:
أولًا: إن النظام الرأسمالي يمنع الإنسان من العيش بما يتوافق مع فطرته، فهو يجبره على حياة عمل شاقة لكسب لقمة العيش، وفي الوقت ذاته يجذبه إلى فخّ الراحة عبر توجيه الإدراك والتأثير في الوعي.
ثانيًا: ومن المصائد الرأسمالية الأخرى، التي شعرتُ أنّ التركيز عليها في النصّ كان خفيفًا، ما يلي: الرأسمالية تبيع كل شيء. في الماضي، كان يُباع العلاج من خلال المرض. بل كان يُكتشف الدواء (العامل الكيميائي) أوّلًا، ثم يُختلق المرض عبر منظمة الصحة العالمية. وحتى وقت قريب، كان الخطر يُباع؛ فقد أضيفت إلى ميزانيات الأسر نفقاتٌ كبيرة مثل التأمينات الصحية وحزم الفحوصات الدورية (check-up). وخلال الخمسة عشر إلى العشرين عامًا الماضية، يُباع مفهوم الصحة ذاته مجددًا من خلال إثارة القلق؛ كمكمّلات الغذاء الصحية، الفيتامينات، المعادن، وغيرها.
أمّا بخصوص عبارة “لا يمكن القول إنها خطأ، لكن السباحة أكثر فائدة من الجري” فهي جملة طموحة بعض الشيء. صحيح أن السباحة تتفوّق في بعض الحالات على الجري (إذ تُفعّل عضلات أكثر)، إلا أن الجري أقدر على حرق الدهون وإنقاص الوزن بسبب غياب تأثير الجاذبية في الماء. ونوصي بالمشي الخفيف والمستمر كخيار تدريبي أكثر استدامة وأقل إجهادًا من الجري. هذا لا يعني أن الجري مرفوض تمامًا، بل يجب التأكد من سلامة القلب والمفاصل قبل الإقدام عليه.
الدكتور م. چتين
ردًّا على أخينا الدكتور م. جتين: 👇
أيهما أكثر فائدة: السباحة أم الجري؟ تقييم علمي بالأدلّة
- استهلاك السُّعرات الحرارية:
بحسب بيانات كلية الطب بجامعة هارفارد، فإن الشخص الذي يزن 70 كغ يحرق خلال 30 دقيقة من التمرين:
• الجري (بسرعة 8 كم/ساعة): حوالي 298 سعرة حرارية
• السباحة عالية الشدّة: حوالي 372 سعرة حرارية
وعليه، فإن السباحة المكثّفة قد تحرق سعرات أكثر من الجري، غير أنّ السباحة المعتدلة غالبًا ما تكون أقلّ (Harvard Medical School، Exercise and Calories Burned). - تنشيط العضلات:
السباحة تُشغّل كافة المجموعات العضلية الرئيسة بما في ذلك الذراعين، الساقين، الظهر والجذع، وهي لطيفة على المفاصل. أمّا الجري فيُنمّي بالأساس عضلات الجزء السفلي من الجسم (American Council on Exercise). - صحة المفاصل وخطر الإصابات:
• السباحة: تمرين منخفض التأثير، لا يضغط على المفاصل، وخطر الإصابات فيه ضعيف.
• الجري: تمرين عالي التأثير يتطلب الحذر لصحة الركبتين والمفاصل؛ لكنه يمتاز بزيادة كثافة العظام (Mayo Clinic). - حرق الدهون وضبط الوزن:
نظرًا لتقليل تأثير الجاذبية في الماء، فإن استهلاك الطاقة في السباحة أقلّ عمومًا مقارنة بالجري؛ لذلك يعدّ الجري أكثر فائدة لهدف إنقاص الوزن. ومع ذلك، فإن السباحة المنتظمة والمكثفة تبقى وسيلة فعّالة أيضًا (Healthline، Swimming vs. Running). - صحة القلب والجهاز التنفسي:
كلا الرياضتين يعزّز صحة القلب والأوعية الدموية. وتتميّز السباحة بميزة إضافية في سعة الرئة والتحكّم في التنفّس (American Lung Association). - طول العمر والصحة العامة:
تُظهر الدراسات الطويلة المدى أنّ السباحة تقلّل خطر الوفاة بنسبة 28%، في حين يُحسّن الجري معدّل الأيض والقدرة على التحمل، ممّا يوفّر فوائد وقائية قوية (Time Magazine، The Sports That Help You Live Longer).
الخلاصة:
• السباحة: صديقة للمفاصل، تُشغّل الجسم كله، وتُحسّن التنفّس وتوازن العضلات.
• الجري: أكثر فعالية لحرق السعرات وخسارة الوزن، ويقوّي صحة العظام، لكنه يحمل خطرًا أكبر على المفاصل.
• العنصر الحاسم: اختيار التمرين وفق الحالة الصحية والتفضيل الشخصي والقدرة على الاستمرارية على المدى الطويل.
إعداد: أحمد ضياء إبراهيم أوغلو
المراجع:
• Harvard Medical School: Calories Burned in 30 Minutes for People of Three Different Weights
• American Council on Exercise (ACE)
• Mayo Clinic: Benefits and Risks of Running and Swimming
• Healthline: Swimming vs. Running: Which Is Better for Weight Loss and Health?
• American Lung Association
• Time Magazine: The Sports That Help You Live Longer
السلام عليكم أخي الفاضل إحسان،
أرغب أن تقرأ هذا المقال وتقوم بتقييمه في ضوء ثقافتك الطبية.
أحمد ضياء
و عليكم السلام عليكم يا أخي
لقد كان ملخصًا رائعًا، جامعًا مانعًا. أضع توقيعي تحته أيضًا.
بارك الله فيك.
الأستاذ الدكتور إحسان قرامان
Yukarıdaki Yazının İngilizce Tercümesi: 👇
Return to Fitrah: Islamic and Scientific Foundations of a Healthy Life
In the Name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful
- Introduction: The Forgotten Reality of Fitrah Health
Human beings were created with an innate balance that enables them to lead a healthy life. However, the fast-paced lifestyle of the modern era, pleasure-centered habits, and a capitalist system prioritizing profit have disrupted this balance; people have shifted their focus from preserving health to merely sustaining life(1).
Today’s system operates on the logic: “Get sick, go to the doctor, take medicine, don’t die so that life continues”(2). This mindset disconnects individuals from their natural rhythm and has turned medicine into a commercial commodity focused on treatment rather than prevention.
Prophetic medicine and Islamic sources remind us that maintaining health is both an act of worship and a responsibility. The Qur’an contains numerous verses about protecting the human body and soul; for example:
“Eat and drink, but do not waste” (al-A‘rāf, 31)(3).
The Prophet ﷺ said:
“We are a people who do not eat until we feel hungry; and when we eat, we do not overfill ourselves.”(4)
In another authentic narration:
“The son of Adam does not fill any vessel worse than his stomach. It is sufficient for the son of Adam to eat a few mouthfuls to keep his back straight. But if he must, then one-third for his food, one-third for his drink, and one-third for his breath.”
(Sunan al-Tirmidhī, Book of Zuhd, no. 2380; Ibn Mājah, Book of Foods, no. 50)
Modern science also confirms these truths; research in biological rhythm, metabolism, cardiovascular health, and psychology highlights the importance of preserving the natural balance(5).
- The Hidden Face of a Profit-First Capitalist System
The capitalist system has turned human health into a commercial commodity and prioritized treatment-oriented medicine. The pharmaceutical industry, with its massive annual budget and global influence, has gained the power to guide doctors and sometimes even affect state policies⁶. This structure has pushed preventive medicine into the background and made people dependent on illness⁷.
While treatment-focused medicine views humans as clients, Tibb an-Nabawi emphasizes health preservation and fitrah balance. Modern research confirms that proper nutrition, regular physical activity, and sufficient sleep prevent chronic (long-term) diseases⁸.
- Islam’s Conception of Fitrah Life
Islam safeguards human innate balance and encourages moderation. This balance is clearly seen in the life of the Prophet ﷺ. Prophetic medicine sources cite numerous rules for maintaining bodily and spiritual health:
• Moderation in eating: Divide the stomach into three parts, balance hunger and fullness⁴.
• Clean and natural food: Prefer halal, clean, and natural nutrition.
• Physical activity: Strengthen the body through walking, running, and swimming. Swimming, recommended by the Prophet ﷺ, provides both physical and spiritual benefits⁹.
- The Four Pillars of Fitrah Life – with Practical Implementation Proposals
a. Proper and Sufficient Sleep
• Proposal: Sleep and wake at the same times daily, switch off electronic devices 1 hour before sleep, keep the room dark and cool to support biological rhythm (body clock).
• Objective: Strengthen immunity and mental (cognitive) health¹⁰.
b. Proper and Moderate Nutrition
• Proposal: Reduce main meals to two (have breakfast early and do not delay dinner past 2 pm), limit processed foods, prioritize vegetables, fruits, and natural protein.
• Objective: Maintain metabolism (body energy regulation) and reduce the risk of chronic (long-term) diseases¹¹.
c. Proper and Sufficient Physical Activity
• Proposal: Walk or run at least 3 days a week; swim 2–3 days a week if possible, as swimming is more beneficial than running; include short stretching and breathing exercises (training) during the day.
• Objective: Protect cardiovascular health, strengthen joints, reduce stress, and promote spiritual vitality¹².
d. Spiritual Calm and Stress Management
• Proposal: Daily 5–10 minutes of breathing and mindfulness exercises, practice contemplation and gratitude, and, if possible, a short meditation (contemplation) in a quiet environment.
• Objective: Prevent chronic (long-term) stress and achieve mental and spiritual balance¹³.
- Confirmation by Modern Sciences
Modern scientific research also supports these principles; studies on biological rhythm, metabolism, cardiovascular health, and psychology highlight the importance of maintaining innate balance:
• Sleep, nutrition, physical activity, and stress management play a key role in preventing chronic diseases(14).
• Research from Harvard Medical School and The Lancet demonstrates a parallel with the guidance of Prophetic Medicine (15).
- Proposals for Returning to Fitrah
• Individual level: Set daily sleep and meal schedules, prepare a weekly physical activity plan, practice breathing and contemplation exercises during stressful moments.
• Social (internal communal) level: Organize educational programs and practical workshops in schools to raise awareness of fitrah life; adjust health policies to support preventive and moderate living; strengthen ethical oversight in the pharmaceutical and medical sectors. - Conclusion: Return to Fitrah is Essential for Health
Humankind is responsible for preserving its innate balance. While the speed of modern life and profit-first capitalist systems threaten this equilibrium, Prophetic Medicine and modern science affirm the importance of fitrah living. Health is not merely the continuation of life but the foundation of worship, responsibility, and happiness. Therefore, returning to fitrah is both an individual and social obligation.
Prepared by: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
21.08.2025
References / Footnotes
1. WHO, World Health Report, 2022.
2. İlhan, M., Sağlık Sistemleri ve Kapitalist Yaklaşım, İstanbul: Sağlık Yayınları, 2019.
3. Qur’an, Al-A‘râf, 31.
4. Hadith: نحن قوم لا نأكل حتى نجوع وإذا أكلنا لا نشبع. Hadith: “We are a people who do not eat until we feel hungry, and when we eat, we do not overfill ourselves.”
This statement is mentioned in Zād al-Maʿād and in Ibn Kathīr’s al-Bidāyah wa al-Nihāyah. Although its chain of narration is weak, scholars have stated that its meaning is authentic.
5. Walker, M., Why We Sleep, Scribner, 2017.
6. Angell, M., The Truth About the Drug Companies, Random House, 2004.
7. Light, D. W., Lexchin, J., Pharmaceuticals and Health Policy, BMJ, 2012.
8. Harvard Medical School, “Preventive Medicine Studies,” 2020.
9. Ibn Qayyim al-Jawziyya, Zad al-Ma‘ad, Beirut, 2002.
10. National Sleep Foundation, Sleep Duration Recommendations, 2015.
11. Willett, W., Nutrition and Chronic Disease, Harvard School Press, 2016.
12. Tanaka, H., Swimming and Cardiovascular Health, Journal of Sports Medicine, 2018.
13. Kabat-Zinn, J., Mindfulness for Stress Reduction, 2013.
14. WHO, Global Action Plan for Noncommunicable Diseases, 2021.
15. The Lancet, Lifestyle and Chronic Illness, 2020.
Dr. M. Çetin’s Note: 👇
Peace be upon you, dear Professor;
I would gladly sign my name under everything written. Well done – it’s truly a concise and comprehensive summary. I would like to add two points, hoping I am not overstepping:
First: The capitalist system prevents people from living according to their natural disposition. It forces individuals into a harsh working life just to make ends meet, while simultaneously luring them into the comfort trap through perceptual manipulation and psychological steering.
Second: Another capitalist trap, which I felt was only lightly emphasized in the text, is this: capitalism sells everything. In the past, treatment was marketed through the concept of disease. In fact, drugs (chemical agents) were often discovered first, and then diseases were constructed and promoted via the World Health Organization. Until recently, what was being sold was “risk”; health insurance policies and check-up packages became significant expenses for family budgets. Over the past 15-20 years, health itself has been marketed again -through inciting anxiety- with products such as dietary supplements, vitamins, and minerals.
As for the statement, “It may not be wrong, but swimming is more beneficial than running,” it sounds somewhat bold. While swimming does surpass running in certain respects (as it engages more muscle groups), running remains superior for fat burning and weight loss because gravity is not neutralized as it is in water. Additionally, we recommend light-paced walking as a more sustainable and less strenuous form of exercise than running. This does not mean running should be avoided altogether, but anyone considering it should first ensure their heart and joint health.
Dr. M. Çetin
In Response to Our Brother Dr. M. Çetin:👇
Which Is More Beneficial: Swimming or Running? An Evidence-Based Evaluation
- Calorie Expenditure:
According to Harvard Medical School data, a person weighing 70 kg burns the following in 30 minutes of exercise:
• Running (8 km/h): approximately 298 calories
• High-intensity swimming: approximately 372 calories
Therefore, intense swimming can burn more calories than running; however, moderate-paced swimming generally falls behind running (Harvard Medical School, Exercise and Calories Burned). - Muscle Activation:
Swimming engages all major muscle groups, including arms, legs, back, and core, and is gentle on the joints. Running, on the other hand, primarily develops the lower body muscles (American Council on Exercise). - Joint Health and Risk of Injury:
• Swimming is a low-impact exercise, so it does not strain the joints and carries a low risk of injury.
• Running is a high-impact exercise that requires caution for knee and joint health; however, it has the advantage of increasing bone density (Mayo Clinic). - Fat Burning and Weight Control:
Because gravity’s effect is reduced in swimming, energy expenditure is generally lower compared to running; therefore, running is usually more advantageous for weight loss goals. Nevertheless, regular and intense swimming can also be an effective method (Healthline, Swimming vs. Running). - Cardiovascular and Respiratory Health:
Both sports strengthen cardiovascular health. Swimming offers an additional advantage in lung capacity and breath control (American Lung Association). - Longevity and Overall Health:
Long-term studies show that swimming reduces the risk of mortality by 28%, while running significantly enhances metabolic rate and endurance, providing strong protective benefits (Time Magazine, The Sports That Help You Live Longer).
Conclusion:
• Swimming: joint-friendly, engages the entire body, improves breathing and muscle balance.
• Running: more effective for calorie burning and weight loss, strengthens bone health but carries higher joint risk.
• The key factor: selecting the type of exercise based on one’s health condition, personal preference, and long-term sustainability.
Prepared by: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
References:
• Harvard Medical School: Calories Burned in 30 Minutes for People of Three Different Weights
• American Council on Exercise (ACE)
• Mayo Clinic: Benefits and Risks of Running and Swimming
• Healthline: Swimming vs. Running: Which Is Better for Weight Loss and Health?
• American Lung Association
• Time Magazine: The Sports That Help You Live Longer
S.A. My brother İhsan,
I would like you to read this article and provide an evaluation in the light of your medical knowledge. Ahmet Ziya
V.A. Peace be upon you, my brother,
It was an excellent summary—comprehensive and precise. I would also sign my name under it.
Well done.
Prof. Dr. İhsan Karaman
